Με αφιερώματα και επετειακές εκπομπές, η ΕΡΤ τιμά την 48η επέτειο από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΡΤ2 θα μεταδώσει ανήμερα της επετείου το ντοκιμαντέρ «Ημέρες Πολυτεχνείου με τον φακό των Ελλήνων και ξένων οπερατέρ», καθώς και το αφιέρωμα «Τα άλλα Πολυτεχνεία». Η εκπομπή του Πρώτου Προγράμματος, «Αφύλαχτη Διάβαση» είναι αφιερωμένη στην 17η Νοέμβρη 1973. Ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ έχει ανεβάσει και το Αρχείο της ΕΡΤ στην ιστοσελίδα ert.gr, ενώ το ERTFLIX έχει δημιουργήσει ειδική κατηγορία με πλούσιο αρχειακό υλικό.
ΕΡΤ2
Η ΕΡΤ2 μεταδίδει την Τετάρτη 17 Νοεμβρίου στις 17:00 το ντοκιμαντέρ του δημοσιογράφου Δημήτρη Παπαναγιώτου, «Ημέρες Πολυτεχνείου με τον φακό των Ελλήνων και ξένων οπερατέρ» που παρουσιάστηκε το 1978 με αφορμή τον εορτασμό της πέμπτης επετείου από την εξέγερση.
Το ντοκιμαντέρ είναι βασισμένο σε κινηματογραφικά ντοκουμέντα επαγγελματιών οπερατέρ, οι οποίοι κατέγραψαν με την κάμερά τους τα γεγονότα.
Έλληνες κινηματογραφιστές και συνεργάτες ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων περιγράφουν σκηνές από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, όπως τις βίωσαν ως αυτόπτες μάρτυρες. Μιλούν για τις επικίνδυνες συνθήκες κινηματογράφησης, τις τεχνικές δυσχέρειες, τις αντιξοότητες ως προς τη διοχέτευση του δημοσιογραφικού τους υλικού στο εξωτερικό, καθώς και τις συλλήψεις τους από το δικτατορικό καθεστώς και την κακοποίησή τους. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην περίπτωση του Νίκου Πατσαβού, συνεργάτη της Γερμανικής Τηλεόρασης, ο οποίος ήταν ανεβασμένος στην κολώνα της πύλης του Πολυτεχνείου και έπεσε μαζί της, με την εισβολή του τανκ.
Για τα πλάνα που τράβηξαν τη βραδιά της εξέγερσης, μιλούν στην εκπομπή οι οπερατέρ Σινάνης Σινανίδης, Β. Μάλλιος, Νίκος Πατσαβός, Κ. Βελογιάννης, Γιάννης Καλοβυρνάς και Άλμπερτ Κουράντ.
Κείμενα-συνεντεύξεις-παρουσίαση: Δημήτρης Παπαναγιώτου. Μοντάζ: Τ. Κουμουνδούρος. Σκηνοθεσία-επιμέλεια παραγωγής: Ηλ. Μασούρας.
Στις 00:45 ακολουθεί το επετειακό αφιέρωμα του 1982 «Τα άλλα Πολυτεχνεία» Πρόκειται για επετειακό αφιέρωμα του 1982 που με αφετηρία το χρονικό της κατάληψης του Πολυτεχνείου της Αθήνας, εξετάζει ταυτόχρονα τις παράλληλες εξεγέρσεις στην Πάτρα, στα Γιάννενα και στη Θεσσαλονίκη. Μέσα από μαρτυρίες των πρωταγωνιστών των φοιτητικών εξεγέρσεων στις επαρχιακές πανεπιστημιουπόλεις, παρακολουθούμε πώς αναπτύχθηκε το φοιτητικό κίνημα έξω από την Αθήνα, από τις αρχές του 1972, με τις μορφές παρανομίας, μέχρι τη βαθμιαία μαζικοποίησή του, όπως εκδηλώθηκε στις πολιτικές αντιδικτατορικές συγκεντρώσεις το φθινόπωρο του ’73.
Μεταξύ άλλων, πληροφορούμαστε για τη λειτουργία του ερασιτεχνικού ραδιοφωνικού σταθμού στο κτήριο του Πολυτεχνείου της Θεσσαλονίκης αλλά και στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας και την απήχηση που είχε στον κόσμο. Γίνεται αναφορά στις αιτίες, στους σκοπούς και στα οράματα της εξέγερσης, παράλληλα με τα συνθήματα των διαδηλώσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής.
Περιλαμβάνονται κινηματογραφικά πλάνα αρχείου από την Αθήνα και την Πάτρα, επίσης από την πρώτη επέτειο, καθώς και ηχητικά ντοκουμέντα -αποσπάσματα από εκπομπές του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, κήρυξη στρατιωτικού νόμου και διάγγελμα Γ. Παπαδόπουλου της επόμενης μέρας από τη διάλυση του Πολυτεχνείου.
Σκηνοθεσία: Νέστωρ Παβέλλας. Αφήγηση: Χρήστος Τσάγκας. Διεύθυνση παραγωγής: Λουκία Ρικάκη.
Πρώτο Πρόγραμμα
Το Πρώτο Πρόγραμμα τιμά την εξέγερση του Πολυτεχνείου με ένα ξεχωριστό ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ που θα μεταδοθεί την Τετάρτη 17 Νοεμβρίου 2021, από 15:00 έως 16:00 κατά τη διάρκεια της εκπομπής «Αφύλαχτη Διάβαση».
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου στις 17 Νοέμβρη 1973, βρήκε το φοιτητικό αντιδικτατορικό κίνημα των Ελλήνων της Ιταλίας σε πλήρη ετοιμότητα. Η πληροφόρηση των φοιτητών ήταν άμεση και καταιγιστική, είτε τηλεφωνικά από Ελλάδα ή μέσω άλλων χωρών, είτε μέσω ραδιοφωνικών σταθμών της Γαλλίας (ελληνόφωνος ραδιοφωνικός σταθμός Παρισιού) ή της Γερμανίας ( Deutsche Welle).
Τρεις Έλληνες φοιτητές, που βρέθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970 στην Ιταλία, ξεδιπλώνουν μέσα από τις παράλληλες αφηγήσεις τους τα προσωπικά τους βιώματα, τα σημαντικότερα στοιχεία του αντιδικτατορικού κινήματος στην Ιταλία, το αποτύπωμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου στα φοιτητικά κινήματα του εξωτερικού αλλά και στο πολιτικό πλαίσιο της εποχής.
Ο αρχιτέκτονας Ιορδάνης Ελευθεράκης, ο γιατρός Χάρης Τσιόνης και ο ιστορικός-αρχαιολόγος Νίκος Κλειτσίκας μιλούν ζωντανά στο Πρώτο Πρόγραμμα, θυμούνται τις μέρες που προηγήθηκαν της εξέγερσης, περιγράφουν με γλαφυρό τρόπο τη φοιτητική ζωή τους και επιλέγουν ιταλικά και ελληνικά τραγούδια που σημάδεψαν τη φοιτητική ζωή και νιότη τους.
Το πολιτικό πλαίσιο της εποχής αναλύει ο καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συγγραφέας Γιάγκος Ανδρεάδης.
Έρευνα-παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης
Αρχείο της ΕΡΤ
Την αντιδικτατορική εξέγερση τιμά και το Αρχείο της ΕΡΤ. Παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ «Θυμάμαι» (1986) του Σταύρου Στρατηγάκου που επικεντρώνεται στις μαρτυρίες και τις αφηγήσεις των γονέων που έχασαν τα παιδιά τους στο Πολυτεχνείο. Η Ανθή Μυρογιάννη μιλάει για τον γιο της, ο οποίος ήταν σπουδαστής και βρέθηκε από την πρώτη στιγμή μέσα στο Πολυτεχνείο.
Το ντοκιμαντέρ πλαισιώνεται με σχόλια του ιστορικού Γιώργου Φαράντου, καθώς και πλούσιο οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό από την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, τις πορείες των νέων και των φοιτητών, τα συνθήματα, τις συγκεντρώσεις στην ευρύτερη περιοχή, την εισβολή του στρατιωτικού άρματος, καθώς και πλάνα από τους χώρους της ΕΜΠ και της γύρω περιοχής τις επόμενες μέρες.
Δείτε το ντοκιμαντέρ στον σύνδεσμο: https://www.ert.gr/ert-arxeio/exegersi-polytechneioy-17-noemvrioy-1973/
ERTFLIX
Με αφορμή την επέτειο 17ης Νοεμβρίου του 1973, η ψηφιακή πλατφόρμα της ΕΡΤ δημιουργεί μια ειδική κατηγορία με τίτλο «Εδώ Πολυτεχνείο» για να τιμήσει την εξέγερση των φοιτητών και του ελληνικού λαού κατά της χούντας. Ανασύροντας από το Αρχείο της ΕΡΤ, σπάνια ντοκουμέντα, για την κατάληψη του Πολυτεχνείου, την εξέγερση, τους νεκρούς, τη δίκη των συνταγματαρχών, το ERTFLIX φωτίζει ιστορικές στιγμές του παρελθόντος.
Έτσι οι επισκέπτες της πλατφόρμας μπορούν να παρακολουθούν από σήμερα Τρίτη 16 Νοεμβρίου 2021, αλλά και τις επόμενες ημέρες τα ντοκιμαντέρ που θα μεταδώσει η ΕΡΤ2, καθώς και τα σχετικά αφιερώματα:
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΕΙΚΟΝΑ – ΗΜΕΡΕΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
Το επεισόδιο της σειράς «Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα» είναι βασισμένο σε αρχειακό κινηματογραφικό υλικό. Αναφέρεται στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, στον χαρακτήρα της κατάληψης, στα γεγονότα της νύχτας της 16ης προς 17η Νοεμβρίου 1973 και σε όσα ακολούθησαν. Μέσα από αποσπάσματα του μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ με τίτλο «Μέγαρα» (1974), των Σάκη Μανιάτη και Γιώργου Τσεμπερόπουλου αλλά και λήψεις ιδιωτών και άλλων κινηματογραφιστών, παρακολουθούμε τις διαδηλώσεις των Μεγαρέων στους δρόμους της Αθήνας. Ακολουθούν λήψεις με σκηνές από τους δρόμους της Αθήνας και το συγκεντρωμένο πλήθος γύρω από το Πολυτεχνείο, σπάνια στιγμιότυπα από τους εσωτερικούς χώρους του Πολυτεχνείου, καθώς και πλάνα από την επόμενη μέρα της καταστολής της εξέγερσης και τον τρόπο που το δικτατορικό καθεστώς επιχείρησε να την παρουσιάσει.
Έρευνα – Σκηνοθεσία: Λάκης Παπαστάθης. Διεύθυνση παραγωγής: Θεοχάρης Κυδωνάκης. Παραγωγή: 1993
ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ – ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
Η εκπομπή παρουσιάζει μέσα από μαρτυρίες και ντοκουμέντα το μυστικό σχέδιο της χούντας που παγίδευσε όλη την περιοχή με ελεύθερους σκοπευτές και αιματοκύλισε το Πολυτεχνείο. Η δημοσιογραφική έρευνα ξεχωρίζει το μύθο από την πραγματικότητα και φωτίζει τη λίστα με τα θύματα που συνέταξε ο εισαγγελέας Δημήτρης Τσεβάς μετά την πτώση της χούντας. Στην τηλεοπτική αυτοψία φωτίζεται ο ρόλος του τότε Υπουργείου Δημόσιας Τάξης, στην ταράτσα του οποίου είχαν στηθεί τα πυροβολεία. Ακόμα και σήμερα στους παρακείμενους δρόμους διακρίνονται τα σημάδια από τις βολές. Η «Μηχανή του χρόνου» λύνει το μυστήριο πίσω από μια σειρά ιστορικών φωτογραφιών που δείχνουν αιμόφυρτους άνδρες μπροστά από την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου. Η έρευνα τούς εντόπισε και με τη βοήθεια των συγγενών τους τεκμηρίωσε ότι είχαν χτυπηθεί από σκοπευτές του καθεστώτος.
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Γιαχνής. Παρουσίαση – Διεύθυνση Σύνταξης: Χρίστος Βασιλόπουλος. Σενάριο: Δημήτρης Πετρόπουλος, Χρίστος Βασιλόπουλος. Παραγωγή: 2017
Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
Η εκπομπή περιλαμβάνει αποσπάσματα από την ιστορική Δίκη του Πολυτεχνείου του 1975. Το τηλεοπτικό υλικό για την κάλυψης της Δίκης προερχόταν από τη Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών. Η δίκη για τα αιματηρά γεγονότα του Πολυτεχνείου άρχισε το πρωί της 16ης Οκτωβρίου 1975 στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών στις Φυλακές Κορυδαλλού. Συνολικά 32 άτομα κάθονταν στο εδώλιο του κατηγορουμένου, μεταξύ των οποίων ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Δημήτριος Ιωαννίδης για ηθική αυτουργία, που κάθονταν στις πίσω σειρές των εδωλίων.
Επιμέλεια – Παρουσίαση: Κατερίνα Πατέλη. Τηλεοπτική διεύθυνση: Ανδρέας Αντωνιάδης. Παραγωγή: 1982
Το ERTFLIX είναι διαθέσιμο σε εφαρμογή για Samsung, LG, Android τηλεοράσεις και Android TV boxsets. Είναι επίσης διαθέσιμο στο ertflix.gr, σε όλες τις smart τηλεοράσεις πατώντας το κόκκινο κουμπί, καθώς και σε κινητά και τάμπλετ με τις δωρεάν ERTFLIX εφαρμογές για iOS, Android και κινητά Huawei.
Επίσης, η ψηφιακή πλατφόρμα της ΕΡΤ είναι προσβάσιμη και για τους συνδρομητές της Cosmote TV.
